Dokąd w styczniu na wakacje?

Za pierwszą bramką jest kolejna, a przy niej sklepik z rękodziełami i minerałami z lokalnej jaskini. Siedzi przed nim mężczyzna czytający książkę. Okazuje się, że jest pastorem Zielonoświątkowców. Czyta Biblię. Pyta czy napiszę o nim w reportażu.

Dobrze, że ruszyłem w południe, bo wszystkie wodospady są od północnej strony, więc dopiero od trzynastej zaczyna je dobrze widać.

Wodospad Sipi II jest o tyle wspaniały, że można łatwo wejść za lustro wody. Mijam tutaj grupę czarnoskórych turystów. Zaczynają się wspinać na górę. No to ja też.

Nad wodospadem chłopak myje motocykl, inni robią pranie. Mokre ubrania leżą na trawie i skałach. Równikowe słońce wysuszy je w ciągu paru godzin.
 

Kameleon

Dzieciaki przynoszą mi na patyku kameleona. Ze strachu podwinął ogon i zmienił kolor. Chcą pieniędzy. Pytam, czy następnym razem mogą mnie zawołać i powiedzieć, że pokażą mi kameleona na gałęzi, jeśli im zapłacę. Konsternacja. Proszę, aby go wypuściły. Wypuszczają.

Widzę, że czarni turyści ruszyli dalej w górę potoku. Też idę, może będzie coś ciekawego. Okazuje się, że pół godziny spaceru dalej znajduje się jeszcze jeden wodospad, o czym nie miałem pojęcia. Manewrowanie między przecinającymi się ścieżkami uświadamia mi, że przewodnik to byłby jednak ważny sojusznik. Po drodze mijam tradycyjne afrykańskie domki manyata zbudowane na planie koła, ze ścianami z patyków zalepionych błotem i trzcinowymi dachami. Sporo plantacji kawy, której białe kwiaty wdzięcznie pozują do zdjęć. Część kawy zdążyła już zaowocować i zaczerwienić się. Mijam też sporadyczne siatki z wydłubanymi nasionkami kawy. Prażą się na słońcu.

Dzieciaki czasem mnie zaczepiają i proszą o pieniądze. Niektóre chcą mi towarzyszyć za darmo. Zwracam uwagę na świnię buszującą bez powroza w krzakach. Podchodzą do niej i pokazują mi jak lubi być głaskana. Też chcę pogłaskać. Zbliżam się z malowaną obawą na twarzy, świnia rusza na mnie. Wycofuję się dyplomatycznie, a tak serio - to prawie uciekam.

Gdy tuż przed górnym (zwanym też Pierwszym) wodospadem Sipi napotykam już chyba czwartą bramkę z liczebnym orszakiem powitalnym usilnie chcącym skasować mnie na dziesięć złotych (potem dojdę do wniosku, że to najmniej atrakcyjny widok ze wszystkich czterech dużych wodospadów), pytam czy dzielą się tymi pieniędzmi z lokalną społecznością. Tak. To czemu dzieci żebrzą?

Lizanie skał

Po krótkim flircie z wodospadem wspinam się na górę. Tu czeka na mnie przepiękna panorama trzystu sześćdziesięciu stopni z wodospadem, Górami stołowymi, Górą Elgon, równinami i buszem. Znajduję punkt dający optymalne ujęcie i zaznaczam miejsce w aplikacji mapsme. Obok pasterz z krowami, które intensywnie liżą gołą jasnobrązową skałę. Niemal szorują, bo aż słychać. Podejrzewam, że chodzi o minerały, co potwierdza pasterz.

Gdy wracam, przy wodospadzie numer dwa spotykam chłopaka z kameleonem, który podsuwa mi go niemal pod nos.

- A jakby Ciebie ktoś przywiązał do gałęzi?

- Nie rozumiem.

Sięgam po telefon, włączam Google i po chwili pokazuję mu zdjęcia związanych murzyńskich niewolników.

- To nie jest dobre.

- A kameleona pytałeś o zdanie?

- Zabrałem go z plantacji kawy.

- A ich złapano, bo nie zdążyli uciec. 

Na trzy kolejne noclegi przenoszę się do Sipi Falls Lodge oferującym bezapelacyjnie najlepszy bajkowy widok na wodospad, zwłaszcza między 16.00 a 18.00, gdy popołudniowe słońce rozpala go w ciepłych barwach podczas obiadu w ogrodzie.

Chodzę boso po przystrzyżonej zielonej trawie i wielkiej drewnianej werandzie. Czasem napotykam na główki gwoździ. Czy można coś z tym zrobić? Tak - mówi Richard, menadżer. Jutro ma być naprawione. Udaje mi się też wyprosić umycie okien, przez które widać częściowo wodospad leżąc na łóżku. Pani przynosi wiaderko, zanurza w nim dłoń, nabiera wody i chlapie nią szybę.

W środku zaskakuje mnie fakt, że pod prysznicem jest tylko jeden kurek - z ciepłą wodą. W zasadzie to z gorącą. Tak gorącą, że aż trudno się umyć, więc znowu proszę personel o interwencję.

W tej kwestii nie ma złudzeń w Crowns Nest. Zimna woda pod prysznicem będzie gratką dla amatorów surowych warunków lub wyzwaniem dla osób z małym budżetem. Często wpadam tu zjeść. W umiarkowanej cenie dobre afrykańskie jedzenie i panorama trzech wodospadów Sipi. No, jeden z nich widać w ułamku. Co ciekawe nie udaje mi się znaleźć miejsca, z którego widoczne byłyby na raz w pełni wszystkie trzy wodospady. Podobno nie ma. A kosmos?

Zabawa w zakupy

Jadąc tu, nie sprawdziłem wysokości nad poziomem morza (a przecież mam do tego bezpłatną aplikację mapsme). Zabrałem tylko mały plecak z bielizną, zostawiając walizkę w Jinjy. Chcę więc kupić koszulę. W lokalnym sklepiku jest taka za dziesięć złotych, wygląda dobrze. Pani mówi, że mój rozmiar. Gdy ją zakładam rękawy ledwie sięgają nadgarstków. Pani mówi, że pasuje. Wygląda na to, że wieczorami dalej będę paradował przykryty ręcznikiem. Mój status zbliża się do lokalnej średniej - ludzie chodzą w wiosce w podartych ubraniach. Oprócz mnie nikt nie kupuje, nie ogląda. Myślę o rosnących obrotach branży tekstylnej zapychającej szafy zachodnich konsumentów. Wyprodukowanie jednej koszulki bawełnianej pochłania 2500 litrów wody. Dżinsów aż 7500.

Zastanawiam się, czy lecąc w podróż do kraju trzeciego świata można by zapakować nieużywane ubrania i rozdać na miejscu? Przecież często ludzie latają z bagażem ważącym poniżej limitu.

Nie lubię piwa. A jednak Nile Special zdobywa moja sympatię. Słusznie schłodzony kosztuje trzy złote w knajpie Chinoes. W cenie jeszcze jest widok na góry. Zamawiam tu obiad. Czekam na niego jakieś czterdzieści minut. Obsługa wszystko robi na bieżąco. Gotują nad paleniskiem w domu obok.

Mimo ssącego głodu, staram się czekać cierpliwie. I wciąż myślę o różnicach między Ugandą a Zachodem. Snobistyczne w Europie awokado, przyczyniając się czasem do wycinek lasów deszczowych, tu w Ugandzie kosztuje czasem tylko 30 groszy za sztukę. Przy tej różnicy cen i dobrej woli koncernów oraz najbogatszych państw świata można by rozwiązać parę problemów Afryki. Zmniejszyć głód, śmiertelność, ograniczyć liczbę niechcianych i porzucanych dzieci, wypalanie lasów deszczowych, uratować wiele zwierząt. Afryki jednak nie stać na PR czy lobbing takich krajów jak Australia.
 

Biały człowieku, pokaż mi jakieś zdjęcia!

Zainspirowany zachowaniem krów postanawiam też uzupełnić sobie sole mineralne. Znajduję przy drodze dużą skałę, chowam się za nią i liżę. Smakuje jak skała. Wracam do hotelu, a po drodze dziewczyna macha przed domkiem i woła „welcome”. Ma jakieś dziewiętnaście lat. Jest z siostrą, robię im zdjęcie, wtedy podbiega jeszcze dwójka. Przedstawia swoją rodzinę. Mają farmę bananowców, tu pod domem oraz na innej działce. Żegnam się i idę dalej.

- Mzungu! Show me some pictures! - Biały człowieku, pokaż mi jakieś zdjęcia! - woła chłopczyk przed moim hotelem. Po chwili oblega mnie już trójka dzieciaków, a ja pokazuję im zdjęcia z rodzimego Beskidu Wyspowego i Mszany Dolnej.

Powoli przyzwyczajam się, że co chwilę ktoś mnie woła i podpytuje. Jest to o tyle dziwne, że są tutaj biali turyści. Ale może przez to, że głównie przesiadują w hotelach. Na ulicy czy w afrykańskich restauracjach nie widuję ich.

Parę godzin później znów idąc do hotelu, słyszę wołanie. Być może na mnie. Ale nie oglądam się. Po chwili wołanie jest głośniejsze. Odwracam się. 

To znowu siostry. Jedna z nich mówi, że chce abyśmy byli przyjaciółmi. Trochę mnie wprawia w zakłopotanie. Proponuję dodanie się na FaceBooku. Nie mogę jej jednak znaleźć. A ona nie ma przy sobie telefonu. Proponuję dziewczynom, żeby zapamiętały moje imię i nazwisko, i mnie później dodały. Zlepek moich najbardziej osobistych liter alfabetu jest dla nich wyzwaniem. Czy zapamiętały? Na razie nie dostałem zaproszenia. 
 

Biały ściąga koszulkę

Kolejna chłodna noc ponownie skłania mnie do kupienia koszuli. Odkrywam jeszcze jeden sklepik z odzieżą. Mam parę sztuk na oku, chcę przymierzyć. Biały ściąga koszulkę. Znowu sensacja w wiosce. Po chwili mam już kilku doradców. Wszyscy zachwyceni. Zarówno w przypadku zbyt krótkich rękawów czy wtedy, gdy wyglądam jakbym był w worku.

Jedna z koszul jest bardzo ładna. Kolor, fason. Glanc. Przy zgięciu rękawów czuję ucisk. Mówię, że za mała. Miejscowi przekonują, że idealna. Ostatecznie kupuję inną, o dziwo - w sam raz. Pastelowe kratki. Płacę około dwunastu złotych. Mam w końcu fajną pamiątkę z Afryki. Pamiątka, to taka rzecz, która ma przypominać. W tym wypadku Ugandę. Produkcja: Bangladesz. 

Zostały już tylko dwa zakupy. Klej do naprawienia sandałów i plastry na otarcia od sandałów właśnie. Apteka to budka z czterema półkami zasłoniętymi firanką chroniąca przed kurzem. Pan chce dwa złote za dwa plastry. Pytam dyplomatycznie czy go pogięło, co zajmuje mi kilka zdań. W końcu w tej samej cenie daje mi dziesięć plastrów.
 

Obrzezanie i piwo z prosa

Kolejnego dnia schodzę pod trzeci, dolny wodospad. Tym razem idę z przewodnikiem Jobem (tel. i Whatsapp  +256 754 652 860), który opowiada mi o tutejszych zwyczajach. Np. że ludzie piją wodę trzy razy dziennie. Zresztą nie tylko wodę. Zauważyłem już pierwszego dnia, że wieczorem mężczyźni spotykają się by pić dziesięcioprocentowe piwo rzemieślnicze z fermentacji prosa. Przelewane do plastikowego wiaderka po margarynie i sączone rurkami przez paru facetów naraz przez kilka godzin. W cenie pięciu złotych można się dobrze zrobić.

To nie jedyny ich rytuał. Praktycznie każdego faceta czeka obrzezanie ubrane w trzydniową ceremonię. Jak mówi Job, to ich ochroni przed HIV, drożdżakami, syfilisem. Później czytam, że choć nie wszyscy naukowcy są zgodni co do zmniejszenia ryzyka zakażeniem wirusem HIV, to obrzezanie często wiąże się z edukacją seksualną, czego efektem jest spadek zachowań ryzykownych i faktycznie liczby nowych zarażonych. Job mówi, że jakbym chciał, to mi zademonstrują obrzezanie.

Schodząc do dolinki po stromych schodach dochodzimy do jaskini. Czuwa przed nią mężczyzna. Czuwa, by pobrać opłatę. Najpierw na kuckach trzeba się prześliznąć po niewygodnych skałach, by później już normalnie iść. Czuć wilgoć i rozkładający się mocz. Jest i opakowanie po prezerwatywach. Ktoś ma romantyczną duszę.

Strop skrzy się odbijając światło latarki. To minerały. Dotknięcie ich kończy się ukłuciem. Jak szklanej waty.

Podobnie jak w przypadku pozostałych wodospadów i do tego droga prowadzi przez bananowce jak i resztki dżungli, całość układając w piękny krajobraz. Tuż przy wodospadzie robi się bardzo ślisko, woda uderzają z impetem z wysokości stu metrów tworzy chmurę kropelek rozrzucanych w promieniu kilkudziesięciu metrów. To z jednej strony sprawia, że wydeptane ścieżki są bardzo śliskie, a z drugiej – gwarantuje soczyście zieloną, gęstą roślinność dookoła. Job mówi, że dobrze, że idziemy w styczniu, bo wcześniej nie dałoby się zejść, tak było ślisko.

Wracamy do wioski trochę inną trasą. Okazuje się, że tuż przy głównej asfaltowej drodze jest jeszcze czwarty wodospad – zwany Małym Sipi.
 

Dziewczyna z siekierą

Ostatniego dnia Job zabiera mnie do wodospadu Cebonet, który choć bardzo podobny do pozostałych, to jest zasilany innym potokiem. Po drodze dołącza do nas stadko dzieciaków. Dwójka ma ze sobą opony i kije. Służą im do zabawy na w miarę równym terenie. Chłopcy nie rozstają się z nimi nawet schodząc po bardzo stromych metalowych schodach czy śliskim gruncie. Później będą je targać na górę. W klapkach.

Gdy fotografuję wodospad, dwójka chłopców wchodzi mi w kadr, czyniąc zdjęcie ciekawszym. Szukam idealnego ujęcia, kiedy Job płoszy dzieci, żeby mi nie przeszkadzały.

W drodze powrotnej przechodzimy przez wioskę. Pytam czy możemy zajrzeć do jednego okrągłego domku. Jest tu tylko kobieta około pięćdziesiątki. Na ścianie frontowej plakat z papieżem Franciszkiem. W środku na ziemi drewno, garnki, miski, niedopalone ognisko. Pod sufitem podwieszone kolby kukurydzy. W ogródku ma krzaczek chilli. Na razie owoce są małe i zielone. Czy mogę spróbować? Job mówi, że teraz to jest jeszcze gorzka.

Pojawiają się kolejne domki. Na niektórych ściana popękana w finezyjnych kształtach. Dużo bananowców. Job uczy mnie odróżniać żółte banany od zielonego matoke. Czyli te dające owoce do jedzenia na surowo z zieloną łodygą  i większe z czarną łodygą, których owoce gotuje się jeszcze, gdy są niedojrzałe.

Bananowce rosną bardzo szybko i po dziewięciu miesiącach dają owoce, mocno wyjaławiając glebę. Łodygi jedzą krowy, a ziemię nawozi się owocami kawowca, po wyciągnięciu pestek (te przecież pójdą do prażenia). Po chwili mijamy dwie kopy rozkładających się owoców. A nie można by z nich zrobić dżemu?

Mijamy jeszcze trzech mężczyzn siedzących na ławce i popijających pięćdziesięcioprocentowy bimber z prosa. Każdy w koszuli. W przypadku spodni spójność się kończy. Jeden ma takie od garnituru, drugi dresowe, trzeci coś pomiędzy. Jeden boso, drugi w klapkach, trzeci w  gumiakach. Macham z pozdrowieniem. Wtedy mnie wołają. Chcą poczęstować. Odmawiam. Nieopodal pod drzewem siedzi paru innych mężczyzn, którzy się nam przyglądają. I jeszcze dziewczyna, która wielką siekierą rąbie drewno i śmieje się, gdy jej robię zdjęcie. Pytam Joba, czy tutaj mężczyźni nie rąbią drewna? Mówi, że rąbią. Pytam, czemu więc jej ktoś nie pomoże? Job mówi, że pewnie jej bracia mogliby pomóc, ale widocznie są zajęci.

Galeria

Bezpłatne wypłaty z bankomatów za granicą, przewalutowania bez prowizji, przelewy międzynarodowe za darmo. Tak działa Revolut. Sprawdź aktualne promocje.

Seria zdjęć z Lacam Lodge

Seria zdjęć z Lacam Lodge

Stąd podgrzana woda trafi do łazienki

Picie piwa

W świetle dziennym

Minerały

Pastor Thomas czyta biblię

Jak głaskać świnię

Wodospady Sipi I

Zagadka. Co jest na pierwszym planie?

Poznaj więcej inspiracji na ten miesiąc – spójrz na prawy margines >

Lizanie skał

Sipi II - inna perspektywa

Wodospad Sipi II

Widok z Crows Nest

mycie okna

Tutaj piwko za 3 zł

Wycieczka pod wodospad Sipi III

Minerały w jaskini

z Jobem

To ja :)

Przed zachodem

Produkcja mebli

Zobacz jak prosto możesz obniżyć koszt swojej podróży nawet o 10%.

Apteka

Sipi Falls Lodge

Kawa

Wypalanie pod uprawę

Wodospad Cebonet

Cebonet

Papryczka chilli

Ściana domu

Zielone banany do gotowania oraz słodkie z tyłu

Tradycyjnie lansuję nową modę ;)